عزت نفس چیست؟
در پاسخ به پرسش مهم عزت نفس چیست باید گفت، عزت نفس احساس ذهنی شما از مقدار یا ارزش کلی شخصیتان است که سطح اعتماد شما به توانایی ها و ویژگی هایتان را توصیف می کند.
داشتن عزت نفس سالم می تواند بر انگیزه، رفاه ذهنی و کیفیت کلی زندگی شما تأثیر بگذارد. با این حال، داشتن عزت نفس بسیار بالا یا بسیار پایین می تواند مشکل ساز باشد. درک بهتر سطح منحصر به فرد عزت نفس شما می تواند به شما کمک کند تا تعادلی را ایجاد کنید که برای شما مناسب است.
عناصر کلیدی عزت نفس کدام است؟
عناصر کلیدی عزت نفس عبارتند از:
- اعتماد به نفس
- احساس امنیت
- هویت
- حس تعلق
- احساس شایستگی
اصطلاحات دیگری که اغلب به جای عزت نفس استفاده می شوند عبارتند از حرمت نفس و احترام به خویشتن.
مطالعاتی نشان داده اند که عزت نفس در دوران کودکی به پایین ترین حد خود می رسد و در دوران نوجوانی و در بزرگسالی افزایش می یابد و در نهایت به یک سطح نسبتاً پایدار و پایدار می رسد. این باعث می شود که عزت نفس شبیه به ثبات ویژگی های شخصیتی در طول زمان باشد.
چرا عزت نفس مهم است
عزت نفس بر فرآیند تصمیم گیری، روابط، سلامت عاطفی و رفاه کلی شما تأثیر می گذارد. همچنین بر انگیزه تأثیر می گذارد، زیرا افرادی که دید سالم و مثبتی نسبت به خود دارند، پتانسیل خود را درک می کنند و ممکن است برای مقابله با چالش های جدید الهام بگیرند.
چهار ویژگی کلیدی عزت نفس چیست؟
چهار ویژگی کلیدی عزت نفس سالم عبارتند از:
- درک محکم از مهارت های خود
- توانایی حفظ روابط سالم با دیگران در نتیجه داشتن رابطه سالم با خود
- انتظارات شخصی واقع بینانه و مناسب
- درک نیازهای خود و توانایی بیان آن نیازها
افراد با عزت نفس پایین تمایل کمتری به توانایی های خود دارند و حتی ممکن است در فرآیند تصمیم گیری خود شک کنند. آنها ممکن است برای امتحان کردن چیزهای جدید انگیزه نداشته باشند زیرا باور ندارند که می توانند به اهداف خود برسند. کسانی که عزت نفس پایینی دارند ممکن است مشکلاتی در روابط و بیان نیازهای خود داشته باشند. آنها همچنین ممکن است سطح پایینی از اعتماد به نفس را تجربه کنند و احساس کنند دوست داشتنی و با ارزش نیستند.
از آن سو افراد با عزت نفس بیش از حد بالا ممکن است مهارت های خود را بیش از حد ارزیابی کنند و ممکن است احساس کنند که مستحق موفقیت بیش از حد هستند، حتی بدون اینکه توانایی پشتیبانی از باور خود را داشته باشند. آنها ممکن است با مسائل مربوط به رابطه دست و پنجه نرم کنند و جلوی خودسازی خود را بگیرند، زیرا به این فکر می کنند که کامل هستند.
نظریه های عزت نفس
بسیاری از نظریه پردازان در مورد پویایی های دخیل در رشد عزت نفس نوشته اند. مفهوم عزت نفس نقش مهمی در سلسله مراتب نیازهای آبراهام مزلو روانشناس دارد که عزت نفس را به عنوان یکی از انگیزه های اساسی انسان به تصویر می کشد.
مزلو پیشنهاد کرد که افراد برای ایجاد عزت هم به قدردانی از سوی دیگران و هم به احترام درونی نیاز دارند. هر دوی این نیازها باید برآورده شوند تا فرد به عنوان یک فرد رشد کند و به خودشکوفایی برسد .
توجه به این نکته حائز اهمیت است که عزت نفس مفهومی متمایز از خودکارآمدی است ، که شامل این است که چقدر باور دارید که اقدامات، عملکرد یا توانایی های آینده را مدیریت خواهید کرد.
عوامل موثر بر عزت نفس
عوامل زیادی وجود دارد که می تواند بر عزت نفس تأثیر بگذارد. عزت نفس شما ممکن است تحت تأثیر موارد زیر باشد:
- سن
- توانمندی ها و ناتوانی ها
- ژنتیک
- سلامت و بیماری
- توانایی های بدنی
- وضعیت اجتماعی و اقتصادی
- الگوهای فکری
همچنین در تحقیقاتی نشان داده شده که نژادپرستی و تبعیض اثرات منفی بر عزت نفس دارند. علاوه بر این، عوامل ژنتیکی که به شکل‌گیری شخصیت افراد کمک می‌کنند میتوانند نقش داشته باشند، اما تصور می‌شود که تجربیات زندگی مهمترین عامل موثر بر عزت نفس است.
اغلب این تجربیات ما هستند که اساس عزت نفس کلی را تشکیل می دهند. به عنوان مثال، عزت نفس پایین ممکن است ناشی از ارزیابی های بیش از حد انتقادی یا منفی از طرف خانواده و دوستان باشد. کسانی که آنچه کارل راجرز از آن به عنوان نگاه مثبت بی قید و شرط یاد می کند را تجربه می کنند ، احتمال بیشتری دارد که عزت نفس سالم تری داشته باشند.
تشخیص عزت نفس سالم
راه‌های ساده‌ای برای تشخیص اینکه آیا عزت نفس سالمی دارید وجود دارد. شما احتمالاً عزت نفس سالمی دارید اگر:
- از تمرکز بر تجربیات منفی گذشته خودداری کنید
- باور داشته باشیذ که با بقیه برابرید، نه بهتر و نه بدتر
- نیازهای خود را بیان کنید
- احساس اطمینان کنید
- نگرش مثبت به زندگی داشته باشید
- توانایی این را داشته باشید که هر وقت خواستید نه بگویید
- نقاط قوت و ضعف کلی خود را ببینید و آنها را بپذیرید
داشتن عزت نفس سالم میتواند به شما برای رسیدن به اهدافتان انگیزه کمک کند، زیرا میتوانید با دانستن اینکه قادر به انجام آنچه در ذهن خود هستید، زندگی را طی کنید. علاوه بر این، زمانی که عزت نفس سالمی داشته باشید، می توانید مرزهای مناسبی را در روابط تعیین کنید و یک رابطه سالم با خود و دیگران حفظ کنید.
علایم عزت نفس پایین
عزت نفس پایین ممکن است به طرق مختلف ظاهر شود. اگر عزت نفس پایینی دارید:
- ممکن است باور داشته باشید که دیگران بهتر از شما هستند.
- ممکن است بیان نیازهایتان برای شما دشوار باشد.
- ممکن است روی نقاط ضعف خود تمرکز کنید.
- ممکن است اغلب ترس، شک به خود و نگرانی را تجربه کنید.
- ممکن است دید منفی نسبت به زندگی داشته باشید و احساس عدم کنترل کنید.
- ممکن است ترس شدیدی از شکست داشته باشید.
- ممکن است در پذیرش بازخوردهای مثبت مشکل داشته باشید.
- ممکن است برای نه گفتن و تعیین حد و مرز مشکل داشته باشید.
- ممکن است نیازهای دیگران را بر نیازهای خود ترجیح دهید.
- ممکن است اعتماد به نفس پایینی داشته باشید .
عزت نفس پایین می تواند منجر به انواع اختلالات سلامت روان از جمله اختلالات اضطرابی و اختلالات افسردگی شود. همچنین ممکن است برای شما دشوار باشد که اهداف خود را دنبال کنید و روابط سالم را حفظ کنید. داشتن عزت نفس پایین می تواند به طور جدی بر کیفیت زندگی شما تأثیر بگذارد و حتی میتواند خطر ابتلا به افکار خودکشی را افزایش دهد.
علایم عزت نفس بیش از حد
عزت نفس بیش از حد بالا اغلب به عنوان خودشیفتگی شناخته می شود، با این حال برخی از ویژگی های متمایز وجود دارد که این اصطلاحات را متمایز می کند. افرادی که دارای ویژگی های خودشیفتگی هستند ممکن است به نظر می رسد که عزت نفس بالایی دارند، اما عزت نفس آنها ممکن است بالا یا پایین باشد و ناپایدار باشد و به طور مداوم بسته به موقعیت خاص تغییر کند. کسانی که عزت نفس بیش از حد دارند:
- ممکن است درگیر احساس کامل بودن باشند
- ممکن است روی موضع همیشه درست بودن تمرکز کنند
- ممکن است باور کنند که شکست ناپذیر هستند
- ممکن است باور داشته باشند که از دیگران ماهرتر یا بهتر هستند
- ممکن است ایده های بزرگ و غیر قابل انجام را بیان کنند
- ممکن است مهارت ها و توانایی های خود را به شدت دست بالا بگیرند
وقتی عزت نفس بیش از حد بالا باشد، می تواند منجر به مشکلات روابط، دشواری در موقعیت های اجتماعی و ناتوانی در پذیرش انتقاد شود.
چگونه عزت نفس را افزایش دهیم
خوشبختانه، مراحلی وجود دارد که میتوانید برای رفع مشکلات مربوط به درک خود از خودتان و ایمان به توانایی‌هایتان، انجام دهید. چگونه عزت نفس ایجاد می کنید؟ برخی از اقداماتی که می توانید برای کمک به بهبود عزت نفس خود انجام دهید عبارتند از:
- از افکار منفی بیشتر آگاه شوید . یاد بگیرید که افکار تحریف شده ای را که بر ارزش خود تأثیر می گذارد، شناسایی کنید.
- الگوهای تفکر منفی خود را به چالش بکشید . وقتی متوجه شدید که درگیر افکار منفی هستید، سعی کنید با افکار واقعی تر و/یا مثبت تر مقابله کنید.
- از خودگویی مثبت استفاده کنید . خواندن جملات تاکیدی مثبت برای خود را تمرین کنید.
- شفقت به خود را تمرین کنید . تمرین کنید که خود را به خاطر اشتباهات گذشته ببخشید و با پذیرش تمام اجزای خود، به جلو حرکت کنید.
عزت نفس پایین می تواند به اختلالات سلامت روان، از جمله اضطراب و افسردگی، کمک کند یا یکی از علائم آن باشد . صحبت با یک پزشک یا درمانگر را در مورد گزینه های درمانی موجود در نظر بگیرید، که ممکن است شامل روان درمانی (حضوری یا آنلاین)، درمان دارویی یا ترکیبی از هر دو باشد.
همچنین تمرینات مختلفی وجود دارند که باعث تقویت و افزایش عزت نفس می شوند. ما در همین وب سایت دوره موثر 50 گام ذهن آگاهانه تا عزت نفس را داریم که افراد بسیاری با تمرینات آن ضمن آشنایی با رویکرد ذهن آگاهی ، موفق به افزایش عزت نفس خود شده اند.
نتیجه گیری
اگرچه برخی از دلایل عزت نفس پایین مانند عوامل ژنتیکی، تجربیات اولیه کودکی و ویژگی های شخصیتی قابل تغییر نیستند، اما اقداماتی وجود دارد که می توانید برای احساس امنیت و ارزش بیشتر بردارید. به یاد داشته باشید که هیچ فردی کمتر از دیگری شایسته نیست. در نظر گرفتن این موضوع ممکن است به شما کمک کند تا یک حس سالم از عزت نفس را حفظ کنید.
سید مسعود علوی پور
